DỤNG THÀNH NGỮ

Sự giàu có của ngôn ngữ Việt tạo cho cái kho tục ngữ, thành ngữ Vietnam cực kỳ phong phú. Mảng thành ngữ được đúc kết từ chính cuộc sống để coi khí hậu thời tiết, mùa màng, thời vận... cũng như mảng có ý chỉ dẫn trong các hành vi ứng xử của con người của tổ tiên cho chúng ta sự giàu có về tâm hồn cũng như kiến thức; thậm chí, còn có nhiều thành ngữ còn gợi mở tư duy cho sự tìm hiểu và sang tạo.

Lợi ích nhiều mặt của các thành ngữ dân gian là đương nhiên, nhưng khi sử dụng không phải người nào, khi nào... cũng dùng đúng.

Dẫn một thành ngữ để tế nhị truyền tải thông điệp sẽ rất phản văn hóa nếu dẫn sai, bởi sự sự phản xạ tất yếu khi ý nghĩa của thành ngữ không phản ánh đúng và chính xác vấn đề của thông điệp.

Bài "BÁO QĐND “ĐÓI ĂN VỤNG, TÚNG LÀM LIỀU”?" trên http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:http://boxitvn.blogspot.com/2013/08/bao-qnd-oi-vung-tung-lam-lieu.html là một ví dụ.

Thành ngữ "đói ăn vụng túng làm liều" dùng để chậc lưỡi nhân đạo, châm chước cho những kẻ khốn quẫn làm việc xấu.

 Cố gạn đục khơi trong từ các ý, tứ của bài viết , với nội dung không những không tệ, khá đằng khác về lập luận và dẫn chứng, thì khi ngẫm lại cái Tít vẫn thấy chối lắm.

Có thể tác giả (Thanh Tùng) muốn nói nên sự bí bết của Báo QĐND về đề tài để đăng cái bài của Trọng Đức? Đăng đại cho đủ chỉ tiêu? Có vẻ không phải.

Hay tác giả TT - theo những lập luận và dẫn chứng trong bài - muốn thông tin rằng Báo QĐND cùng tác giả Trọng Đức, đã cùng quẫn về lý luận và thực tiễn... nên cứ văng mạng, bất chap đúng sai?

Trộm nghĩ, nếu đúng như ý thứ đó thì cái Tit muốn giật nổi bằng một thành ngữ, để làm gì  kệ nó, thì phải dụng thành ngữ khác. "Chó cùng dứt dậu", chẳng hạn?

Thời xa xưa, chắc phải lâu lắm, có thể mãi từ thời hồng hoang lận, khi tổ tiên người Giao Chỉ thuần dưỡng chó sói để nuôi ấy chứ.

Để bắt sống một con chó hoang, người ta dùng gậy gộc và đuốc lửa, lùa chó vào khu bờ rào, bờ dậu quây sẵn. Sự điên loan bất lực  trước lửa và trí tuệ của con người của chó dữ, không thể làm gì khác được, nó đành làm những việc vô ích và vô nghĩa: Cắn dứt rào, dậu.

Và câu thành ngữ "Chó cùng dứt dậu"  được dân gian sáng tác  như thế, để chỉ ra một kinh nghiệm, khi quan sát một sự cùng quẫn và khánh kiệt nào đấy.